Een gazon verticuteren, het blijft een lastige klus. Wanneer en hoe precies moet je gras verticuteren? In dit artikel kom je er alles over te weten!

Een gazon verticuteren, het blijft een lastige klus. Wanneer en hoe precies moet je gras verticuteren? In dit artikel kom je er alles over te weten!

Waarom moet je verticuteren?

Door de seizoenen heen stapelt zich aan de voet van de gras- plantjes een verzameling op van organisch afval zoals restjes gemaaid gras, bloesems, stuifmeel, bladeren en andere afge- storven plantenresten. De opstapeling van dit organisch mate- riaal vormt een laag die men de viltlaag noemt.

Ook mos grijpt elke kans om zich op de gazonbodem te nestelen en er zich steeds verder uit te breiden.

Naast water en voedingsstoffen hebben graswortels ook nood aan licht en lucht. Mos en vilt dreigen deze laatste twee elementen weg te nemen, wat de gezon- de grasgroei kan verstoren.

Op zich vormt de viltlaag geen probleem. Het organisch mate- riaal verteert ter plaatse en voorziet het gazon bovendien van voedingsstoffen die het nodig heeft. Deze laag wordt wel een probleem wanneer de hoeveelheid aan organisch materiaal te groot wordt zodat deze niet meer tijdig afgebroken kan worden.

Zo’n dikke viltlaag zal niet alleen licht en zuurstof afschermen, maar zal ook net zoals een spons het regenwater aan de op- pervlakte vasthouden. In de zoektocht naar water en zuurstof zullen graswortels oppervlakkig in de viltlaag ontwikkelen. Dit is nefast voor het gras zodra een droge periode aanbreekt, want het water verdampt meteen uit deze viltlaag en legt de gras- wortels droog.

Deze verdroogde wortels en het afgestorven gras vergroten het viltprobleem waardoor het gazon in een spiraal van aftakeling terechtkomt. Naast vilt speelt dit fenomeen evenzeer voor mos. Om dit tij te keren moet je het gazon grondig reinigen en van deze ballast ontdoen.

Anders dan bij een grasmaaier is een verticuteerma- chine voorzien van verticaal draaiende messen. Het woord ‘verticuteren’ is trouwens afkomstig van het Engelse ‘vertical cut’.

Het doel is net om het gras niet te snijden maar wel tussen de grassprietjes door het materiaal dat zich er heeft verzameld, weg te harken. Eens het uit de grasmat is uitgelicht, kan men het daarna verzamelen en verwijderen. Door zo de ruimte tus- sen de grasplantjes weer op te ruimen, kunnen zuurstof, water en licht terug tot bij de graswortels doordringen.

Een goede voorbereiding is een must!

Enkele dagen voordat men verticuteert, is het aan te raden om een mosdodend product op het gazon aan te brengen. Mos is een sporenplant; door ze vooraf te doden, vermijdt men dat het mos zich tijdens het verticuteren opnieuw gaat uitzaaien.

Verticuteer dus enkel nadat het mos bruin is geworden onder invloed van het product. Gebruik hiervoor een biologisch pro- duct dat het bodemleven niet aantast. Anders dreigen de mi- cro-organismen die het vilt afbreken te worden afgedood en dan wordt het verticuteren een maat voor niks.

Maai je gras goed kort (2 à 3 cm) voordat je verticuteert. Zo ondervinden de messen van de verticuteermachine geen weer- stand van het gras en komen het mos en vilt gemakkelijk los uit de grasmat. Gras heeft het het best naar zijn zin bij een neutrale pH van de bodem (+-7). Een te zure grond zal daarentegen ont- wikkeling van mossen bevorderen. Om de zuurtegraad van de bodem te verlagen, kan men kalk strooien. Dit zal ervoor zorgen dat na het verticuteren de opkomst van mos en onkruid wordt onderdrukt waardoor het gras snel de bovenhand kan nemen.

Twee manieren om te verticuteren

Indien het maar over een klein stukje gras gaat, is het moge- lijk om handmatig te verticuteren. Dit kan via een gewone hark, maar er zijn ook speciale verticuteerharken verkrijgbaar. Som- mige harken zijn zelfs dubbelzijdig met aan de ene kant lange messen en aan de andere kleinere. De bedoeling hiervan is dat je eerst de grove kant gebruikt en dan de fijne. Handmatig verti- cuteren is dan ook zeer lastig en arbeidsintensief.

Voor grotere tuinen is het beter om machinaal te ver- ticuteren. Dit is niet alleen gemakkelijker, maar ook sneller en kwalitatiever. Met een verticuteerma- chine kan je naargelang de dikte van de organische laag ook de werkdiepte instellen. Het is de bedoeling dat de messen tot net onder de vilt- laag reiken om die volledig uit het gazon te lichten. Bij oude, sterk vervilte gazons zal je vaak meerdere werkgangen nodig hebben om de viltlaag integraal te verwijderen.

Hoe vaak en wanneer verticuteren?

Naargelang de staat van het gazon, verticuteer je het best 1 à 2 keer per jaar. Het voorjaar (maart/april) en het najaar (septem- ber/oktober) zijn hiervoor de beste periodes. Let wel dat dit niet gebeurt in een periode met nachtvorst.

Met het veranderende klimaat lijkt het zachte lenteweer steeds vroeger in het jaar van start te gaan. Verticuteren vast aanstip- pen in de agenda is daarom moeilijk geworden. Het is belangrijk om te verticuteren wanneer de grasgroei weer op gang komt. Als vuistregel kan je hier nemen dat wanneer de bodemtemperatuur gemiddeld rond de 10 à 12 °C schommelt, je aan de slag kan.

Het is zeer belangrijk om na het verticuteren het losgewerkte mos en vilt goed op te ruimen. Dit kan met een hark, maar we raden aan om de laatste restjes met de grasmachine op te zui- gen. Je staat vaak versteld van het volume aan vilt en mos dat je op die manier samenbrengt. Dit alles kan gerust op de compost- hoop, maar voor een goede compostering is het belangrijk om het vilt goed te vermengen met bruin, houterig materiaal zoals bijvoorbeeld snippers.

Wat te doen met kale plekken?

Daar waar vroeger het onkruid en mos het gras hadden verdron- gen, verschijnen nu kale plekken in het gazon. Wacht niet op het resterende gras om die open ruimte snel opnieuw in te nemen, want dit is verloren moeite. Gras zal deze race tegen de tijd na- melijk verliezen van mos of ander onkruid.

De enige oplossing is om deze kale plekken opnieuw in te zaaien of door te zaaien. Indien deze plekken niet zo groot zijn, kan dit handmatig. Voor een grotere gazonrenovatie wordt het gebruik van een professionele doorzaaimachine aangeraden.

Het grote voordeel van zo'n machine is dat het graszaad gelijk- matiger verdeeld wordt. Bovendien zijn er bepaalde types van doorzaaimachines op de markt die het graszaad in de bodem zaaien i.p.v. op de bodem. Hierdoor is er meer kans op kieming en zal je gazon snel opnieuw mooi vol ogen. Vraag hiervoor raad bij je lokale tuinaannemer of gazonexpert.